Bazı insanlar başlarını yastığa koyar koymaz uykuya dalarken, diğerleri uykuya geçmekte zorluk çeker ve rahatsız bir uyku süreci yaşar. Bu durumda, uykusuzluğun nedenine odaklanmak önemlidir: Yorgunluk, stres ya da başka bir sağlık problemi mi?
UYKUSUZLUK TANISI NASIL KONUR?
Uykusuzluk ya da "insomnia" tanısı koymak için, kişide haftada en az 3 gün uyku problemi yaşanmalı ve bu durum en az 3 ay boyunca devam etmelidir. Uykusuzluk, genellikle kadınlarda ve ileri yaşlardaki bireylerde daha sık görülür. Dünya genelinde uykusuzluk oranı ise yaklaşık yüzde 30’dur.
GÜNDE KAÇ SAAT UYMALIYIZ?
Uzmanlar, sağlıklı bir yaşam için günlük 7-8 saat uyku öneriyor. Son yıllarda, insanoğlunun uyku süresi 9 saatten 6,8 saate kadar düşmüştür. Uyku kalitesinin yüksek olması için, günde en az 7-8 saat uyumak gereklidir. Bu süreyi düzenli olarak uyumayan kişiler, uyku sürecinin fiziksel ve psikolojik faydalarından yeterince yararlanamayabilir.
UYKU BEYNİMİZ İÇİN NEDEN BU KADAR ÖNEMLİ?
Uyku, beynin işlevleri ve vücuttaki diğer organların düzgün çalışabilmesi için kritik bir rol oynar. Yeterli uyku, zihinsel ve fiziksel sağlık açısından oldukça önemlidir.
UYKUSUZLUĞUN BAŞLICA SEBEPLERİ
Uykusuzluğun birçok farklı nedeni olabilir. Bunlar arasında yorgunluk, stres, günlük programın yoğunluğu gibi faktörler yer alır. Ayrıca, bazı sağlık problemleri de uykusuzluğa yol açabilir. Kanser, endokrin bozuklukları, kardiyovasküler hastalıklar ve psikiyatrik problemler, uykusuzluğun yaygın nedenlerindendir.
Nörolojik hastalıklar da uyku problemlerini tetikleyebilir. Parkinson ve demans hastalarında, kullanılan ilaçlar ve hastalığın ilerleyen aşamaları nedeniyle uykusuzluk görülebilir. Ayrıca, epilepsi hastaları da uykusuzluk sorunuyla karşılaşabilir. Vardiyalı çalışan kişiler de gece uyku düzeni kurmakta zorlanabilir.
YETERLİ UYKU İÇİN YAPILMASI GEREKENLER
Etkili bir uyku için ortamın uygun olması çok önemlidir. Uyku odasında bilgisayar veya televizyon gibi dikkat dağıtıcı unsurlar bulunmamalıdır. Yatakta yemek yemek ya da televizyon izlemek gibi alışkanlıklardan kaçınılmalıdır. Odanın sıcaklık seviyesi yazın sıcak, kışın ise soğuk olmamalıdır. Ayrıca, yatmadan önce ağır yemekler yenmemeli ve kafeinli içeceklerden kaçınılmalıdır.
Gün içinde 20 dakikayı aşmayan kısa bir şekerleme uyku düzenini bozmaz. Yatmadan önce ılık bir duş almak, rahatlatıcı müzik dinlemek veya bir kitap okumak, uykuya geçişi kolaylaştırabilir.
UYKUSUZLUĞUN ZARARLARI
Uykusuzluk, ertesi gün yorgun hissetmeye neden olur ve bu da günlük aktiviteleri olumsuz etkiler. İş ve sosyal yaşamda etkinlik kaybı yaşanabilir. Ayrıca, zihinsel aktivitelerde yavaşlama, depresyon gibi belirtilerin ortaya çıkması da olasılıklar arasındadır. Uzun süreli uykusuzluk, çeşitli sağlık sorunlarının daha da belirginleşmesine yol açabilir.
Eğer tüm bu önlemlere rağmen hala uyku problemi yaşıyorsanız, bir uzmana danışmak gereklidir. Uykusuzluğun tedavi edilmesi, yaşam kalitesini ciddi oranda artıracaktır.
