Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Kaynak Selekler’in verdiği bilgilere göre, hastalık aslında orta yaşlarda başlıyor ve erken dönemde herhangi bir belirti göstermiyor.
ARAŞTIRMALAR HASTALIĞIN ERKEN BAŞLADIĞINI GÖSTERİYOR
Bilim insanlarının yaptığı çeşitli çalışmalar, Alzheimer’ın başlangıcının orta yaşlarda olduğunu ortaya koydu. Bu durum, önceleri orta yaşlarda farklı nedenlerle hayatını kaybeden kişilerin beyin otopsilerinde fark edildi. Bu kişilerin yaşarken Alzheimer belirtisi göstermemelerine rağmen, beyinlerinde hastalık bulguları tespit edildi. Son yıllarda PET görüntüleme ve beyin-omurilik sıvısı analizleri, Alzheimer’a neden olan toksik proteinlerin (beta amiloid ve tau) hastalık belirtileri başlamadan 15-20 yıl önce birikmeye başladığını kanıtladı. Bu verilere göre, hastalık beyinde genellikle 45-50 yaş civarında başlıyor, ancak unutkanlık gibi belirtiler 65 yaşından sonra görülüyor.
HASTALIK NEDEN ERKEN FARK EDİLEMİYOR?
Beyin, beta amiloid ve tau gibi toksik maddelere karşı uzun süre direnç gösterebiliyor. Bu direnç süreci, genellikle 15-20 yıl ya da daha uzun sürüyor. Beynin bu mücadelesi, hastalığın belirtilerini maskeliyor ve kişiye uzun bir süre sağlıklı bir yaşam sunuyor. Ancak beyin sonunda tükeniyor ve Alzheimer belirtileri belirgin hale geliyor.
BAZI KİŞİLERDE GEÇ BELİRTİ GÖSTERİYOR
Otopsi çalışmaları, Alzheimer’ın patolojik bulgularına sahip kişilerin yüzde 40’ında, ölüm öncesinde demans belirtilerinin görülmediğini ortaya koydu. Aynı şekilde, Alzheimer teşhisi konmuş bireylerin yüzde 40’ında PET taramalarının negatif sonuç verdiği belirlendi. Bu durum, “rezerv hipotezi” ile açıklanmaya çalışılıyor. Bu hipoteze göre, bireylerin beyinlerinin hastalık değişikliklerine karşı dayanıklılığı farklılık gösterebiliyor. Beyin rezervi (beynin büyüklüğü, sinir hücrelerinin sayısı ve bağlantıları) ve bilişsel rezerv (eğitim, entelektüel kapasite, zihinsel aktiviteler ve yaşam tarzı) bu dayanıklılıkta belirleyici faktörler olarak öne çıkıyor.
80 YAŞ VE ÜZERİNDEKİ SÜPER YAŞLILAR
Bazı bireyler, yaşlarına rağmen güçlü hafıza ve bilişsel yeteneklerini koruyabiliyor. Araştırmalar, yaşlanmanın beyin fonksiyonlarını mutlaka olumsuz etkilemediğini ve bazı kişilerin 80’li ve 90’lı yaşlarına kadar zihinsel olarak keskin kalabildiğini gösteriyor. Bu durum, genetik faktörler, yaşam tarzı ve beyin yapısıyla ilişkili olabilir.
Alzheimer’ın erken belirtileri bazı ileri laboratuvar testleriyle tespit edilebiliyor, ancak bu testler pahalı ve her yerde yapılamıyor. Şu an için hastalığı tamamen tedavi eden bir ilaç bulunmadığı için riski azaltmaya yönelik önlemler önem taşıyor. Orta yaşlarda depresyon, hipertansiyon, obezite, diyabet, hareketsizlik, stres, sigara ve alkol gibi risk faktörlerinden kaçınmak büyük önem taşıyor. Ayrıca iyi bir eğitim, zihinsel aktiviteler, Akdeniz diyeti, düzenli egzersiz ve sosyal bir yaşam tarzı da Alzheimer riskini azaltmaya katkı sağlayabilir.
