Başarılarına rağmen kendini yetersiz gören, bulunduğu konuma hak etmeden geldiğini düşünen ve içten içe "sahtekar" olduğunu sanan bireylerin yaşadığı psikolojik durum, Imposter Sendromu olarak adlandırılıyor. Genellikle yüksek beklentilere sahip kişilerde görülen bu durum, bireyin kendi başarılarını küçümsemesine ve sürekli olarak başarısız olma korkusuyla yaşamasına neden oluyor. Peki, Imposter Sendromu nedir, neden ortaya çıkar? İşte bu sendromun detayları ve 6 önemli belirtisi…
IMPOSTER SENDROMU NEDİR?
Imposter Sendromu (Sahtekârlık Sendromu), bireyin elde ettiği başarıları içselleştirememesi ve yeteneklerinden şüphe etmesiyle ortaya çıkan bir psikolojik durumdur. İlk kez 1978 yılında psikologlar Pauline Clance ve Suzanne Imes tarafından tanımlanan bu sendrom, özellikle mükemmeliyetçi kişilik yapısına sahip bireylerde ve yoğun rekabetin olduğu çalışma ortamlarında sıkça görülmektedir.
IMPOSTER SENDROMU NEDEN ORTAYA ÇIKAR?
Bu sendromun oluşumunda çeşitli faktörler etkili olabilir. İşte en yaygın nedenler:
- Mükemmeliyetçilik: Kişinin kendisine koyduğu yüksek standartlar, en küçük hatada bile yetersizlik hissi yaratabilir.
- Aile baskısı: Çocukluk döneminde sürekli eleştirilen ya da başarıya zorlanan bireylerde imposter sendromu gelişebilir.
- Çevresel faktörler: Rekabetin yoğun olduğu akademik ve profesyonel ortamlar, bireyin kendini sürekli kanıtlama ihtiyacı hissetmesine yol açabilir.
- Düşük öz güven: Kendine güveni düşük olan bireyler, başarılarını kendi yeteneklerinden çok şansa veya dış faktörlere bağlayabilir.
- Toplumsal baskılar: Kadınlar, azınlık grupları veya belirli mesleklerdeki bireyler, toplumsal beklentiler nedeniyle imposter sendromuna daha yatkın olabilir.
IMPOSTER SENDROMUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Imposter sendromu yaşayan bireylerde bazı ortak belirtiler gözlemlenmektedir. İşte en yaygın belirtiler:
- Başarılarını küçümseme: Kendi elde ettikleri başarıları şansa veya dış etkenlere bağlama eğilimindedirler.
- Başkalarıyla sürekli kıyaslama: Kendilerini çevrelerindeki insanlarla kıyaslayarak yetersiz hissetmeleri yaygındır.
- Aşırı çalışma ve kaygı: Hata yapmaktan korkarak sürekli daha fazla çalışmaya yönelirler.
- Özgüven eksikliği: Sahip oldukları yeteneklerden ve bilgilerden şüphe duyarlar.
- Başarısızlık korkusu: Eleştirilmekten çekindikleri için yeni sorumluluklar almaktan kaçınırlar.
- Mükemmeliyetçilik: En küçük hataları bile büyük bir başarısızlık olarak görürler.
IMPOSTER SENDROMU NASIL AŞILIR?
Bu sendromun üstesinden gelmek için uygulanabilecek bazı etkili yöntemler bulunmaktadır:
- Başarıları kabul etmek: Kişi, elde ettiği başarıların kendi çabalarıyla gerçekleştiğini fark etmeli ve bunları içselleştirmelidir.
- Olumsuz düşünceleri yenmek: Kendi iç sesine meydan okumak ve “Ben yeterliyim” gibi olumlu ifadeler kullanmak faydalı olabilir.
- Gerçekçi hedefler koymak: Ulaşılabilir hedefler belirleyerek mükemmeliyetçilikten kaçınmak mümkündür.
- Destek almak: Bir terapist veya mentor desteği almak, sendromla mücadelede önemli bir adımdır. Aynı duyguları paylaşan kişilerle konuşmak da rahatlatıcı olabilir.
- Başarıları kaydetmek: Geçmişte elde edilen başarıları yazıya dökmek, bireyin özgüvenini artırabilir.
- Kendi değerini fark etmek: Kişi, yalnızca başarılarıyla değil, kişiliği ve değerleriyle de kendini değerlendirmelidir.
Imposter Sendromu, birçok başarılı insanın yaşadığı bir durumdur. Ancak farkına varmak ve doğru adımlarla bu psikolojik baskıyı azaltmak mümkündür.
