Birleşmiş Milletlere bağlı Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü’nün (WIPO) yayımladığı 2024 Küresel İnovasyon Endeksi raporu Türkiye açısından dikkat çekici veriler sundu. 133 ülkenin değerlendirildiği listede geçen yıl 39’uncu sırada yer alan Türkiye, bu yıl iki basamak yükselerek 37’nciliğe yerleşti. Yolsuzluk, yargı bağımsızlığı, insan hakları, ifade özgürlüğü gibi alanlarda gerileyen Türkiye, buna karşılık savunma sanayiinde elde ettiği yüksek teknolojili üretim kapasitesiyle inovasyon liginde üst sıralara tırmandı.
EN YENİLİKÇİ ÜLKELER ARASINDA YER ALDI
2024 GII sonuçlarına göre İsviçre, İsveç, ABD, Singapur ve İngiltere gibi ülkeler inovasyonda ilk sıraları alırken, Türkiye ‘üst-orta gelir’ grubunda Çin ve Malezya’nın ardından üçüncü sırada yer aldı. Yaratıcı çıktılar ve maddi olmayan varlıklar kategorisinde 16’ncı sıraya kadar yükselen Türkiye, bilgi ve teknoloji çıktılarında ise 43’üncü sıraya yerleşti. Türkiye, aynı zamanda 2024’te en yüksek inovasyon performansı gösteren ülkeler arasında da gösterildi.
EĞİTİM VE YATIRIM ORTAMINDA GERİ SIRALARDA YER ALDI
Raporda Türkiye’nin zayıf kaldığı başlıklar da dikkat çekti. Eğitim harcamalarının milli gelire oranı sadece yüzde 2,6 olan Türkiye bu alanda 111’inci sırada yer aldı. İş ve yatırım ortamı puanı ise 26,5 olarak hesaplandı ve Türkiye’yi 108’inci sıraya geriletti. Kurumsal yapıda da düşük puan alan Türkiye’nin bu alanlarda inovasyon kapasitesini sınırlayan yapısal sorunlarla karşı karşıya olduğu belirtildi.
BİLGİ TEKNOLOJİ KÜMELERİNDE İSTANBUL VE ANKARA ÖNE ÇIKTI
İstanbul ve Ankara, dünyadaki ilk 100 bilgi-teknoloji kümelenmesi arasında yer aldı ve Türkiye bu alanda 59’unculuğa yükseldi. Raporda bu yükselişin özellikle son yıllarda hızla gelişen savunma ve havacılık sanayiine dayandığı vurgulandı. Türkiye’nin bilgi teknolojileriyle sosyal girişimcilik alanında herhangi bir örnekle rapora yansımaması ise dikkat çekti.
SAVUNMA SANAYİİ YÜKSELİŞİN ANAHTARI OLDU
Türkiye’nin inovasyon endeksinde yükselişinde belirleyici olan unsur, savunma sanayiindeki teknolojik gelişmeler olarak gösterildi. Kamuya ait TUSAŞ, Aselsan, Roketsan, MKEK gibi kurumlar ile özel sektörde faaliyet gösteren Bayraktar, Otokar, Nurol FNSS gibi firmaların katkısıyla Türkiye, yüksek teknolojili silah üretiminde önemli aşama kaydetti. 2024 yılında savunma sanayii ihracatı 7,1 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 2025 hedefi en az 11 milyar dolar olarak belirlendi.
TÜRKİYE, KÜRESEL LİSTEDE GÖZ DOLDURDU
Silahlı ve silahsız insansız hava araçları, milli jet projeleri, tank, gemi, roket ve füze sistemleriyle genişleyen ürün yelpazesi Türkiye’nin GII 2024 endeksinde pozisyonunu güçlendirdi. Defence News Top 100 listesinde yer alan Türk savunma firması sayısının 7’ye çıkması da bu yükselişi destekleyen faktörler arasında yer aldı. Özellikle Kızılelma, Anka, SİDA, Altay Tankı ve MİLGEM gibi projeler inovasyon düzeyine doğrudan katkı sundu.
