Otomotiv sektöründe zaman zaman gündeme gelen hurda ve yaşlı araçlarla ilgili olarak, TBMM'ye yeni bir kanun teklifi sunuldu.
Teklif, Milliyetçi Hareket Partisi Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir tarafından, Özel Tüketim Vergisi Kanunu'nda değişiklik yapılmasına yönelik olarak sunuldu.
Teklifte, 25 yaş ve üzeri araçların yenilenerek ekonomiye kazandırılması hedefleniyor. Aracını geri dönüşüme verenlere, Türkiye'de üretilmiş yeni bir araç alacakları takdirde bir defaya mahsus olmak üzere Özel Tüketim Vergisi'nden muafiyet sağlanması önerildi.
"ARAÇLARIN YÜZDE 25'İ 21 YAŞINDAN BÜYÜK"
Teklifte, ithalatın azaltılması, akaryakıt israfının önlenmesi ve çevre kirliliğinin engellenmesi gibi gerekçeler öne sürülmüştür. Ayrıca, TÜİK verilerine göre 2023 yılı sonunda Türkiye'de trafiğe kayıtlı araç sayısının 28 milyon 740 bin 492 olduğu, 2024 yılı Ağustos ayında ise bu sayının 30 milyonu aştığı belirtilmiştir. TÜİK verilerine göre, Türkiye'deki trafiğe kayıtlı araçların yaş ortalaması ise 14,5 yıl olup, bu araçların yüzde 25'lik kısmı 21 yaşından büyük araçlardan oluşmaktadır.
Yaşı büyük araçlar, hem yüksek tamir ve bakım masraflarıyla ekonomik yük oluşturmakta hem de trafikte can ve mal kaybına neden olabilecek tehlikeler arz etmektedir. Bunun yanı sıra, çevreye ve ekonomiye de zarar vermektedirler. Bu bağlamda, 25 yaş ve üzerindeki araçların geri dönüşüme kazandırılması, ekonomik sürdürülebilirlik, çevre kirliliği ve ulaşım güvenliği açısından büyük önem taşımaktadır.
ŞOFÖRLERE TİCARİ ARAÇ ALIMINDA ÖTV VE KDV MUAFİYETİ
Meclis'e sunulan bir diğer teklif ise, ticari araç alacak şoför esnafını kapsıyor. Bu teklife göre, geçimini yalnızca tek bir araçla sağlayan şoför esnafının, 10 yıl boyunca ticari faaliyetlerde kullanmak üzere alacağı yeni aracın ÖTV ve KDV'den muaf tutulması isteniyor.
HURDA ARAÇ ÇAĞRISI
Geçtiğimiz aylarda TESK Başkanı Bendevi Palandöken, ticari araçlar için hurda teşvik yasasının yeniden gündeme getirilmesi gerektiğini ifade etmişti.
Palandöken yaptığı açıklamada, “Bilindiği üzere ülkemizde 28 milyon 750 bine yakın araç var. Bunların ortalama yaşı, TÜİK verilerine göre, 14,5'in üzerinde. Bu araçlar artık ekonomik ömürlerini doldurmuş durumda. Mal sahiplerinin ellerinde ekonomik olarak kazancı olmayan, çevreye ve doğaya zararlı hale gelmiş, yakıt israfı da çok büyük olan eski teknoloji olan araçlar. Kısacası araçların hepsi hurdaya çıkmış vaziyette. Hızlı bir şekilde sorunun çözümü için araçların yaşlarına yönelik bir teşvik programı yeniden uygulanmalı” sözlerini kullandı.
İLK KEZ NE ZAMAN UYGULANDI?
Hurda araç teşviki, Türkiye'de ilk kez 2003 yılında hayata geçirildi. Bu sayede belirli yaşın üzerindeki araçların trafikten çekilmesi sağlanırken, yeni araç satışlarında da artış yaşandı. Ancak uygulama, 2004 yılında sonlandırıldı.
4 Ekim 2010 ile 31 Aralık 2011 tarihleri arasında ikinci hurda teşviki uygulamaya kondu. İlk teşvikten farklı olarak, bu uygulamada motorlu araç türü sınırlandırıldı ve 3.5 tondan ağır olan yük ve yolcu taşımacılığı yapan araçlar kapsam dahilinde yer aldı.
2010 ve 2011 yıllarında uygulanan nakdi destekli teşvikle, kaydı silinen araç sayısı bir önceki yıla oranla yüzde 73,9 oranında artış gösterdi.
2012 ile 2014 yılları arasında, belirli model yılına sahip motorlu araçların hurdaya ayrılması durumunda, o döneme kadar birikmiş motorlu taşıtlar vergisi, faiz, ceza, gecikme zammı ve idari para cezaları kaldırıldı. Son hurda teşviki ise 2017, 2018 ve 2019 yıllarında uygulanmaya devam etti.
2018 ve 2019 yıllarında, belirli şartları karşılayan motorlu araçların hurdaya çıkarılması durumunda, aynı türde yeni bir araç alımında uygulanacak ÖTV miktarından belirlenen bir indirim yapılması sağlandı.
2019 yılından itibaren hurda araç sahiplerine ÖTV indirimi uygulanmamaktadır.
