Matematikte π sembolüyle gösterilen ve yaklaşık 3,14 olarak bilinen bu özel sayı, sadece matematiksel hesaplamalarda değil, bilimin estetik ve sanatsal yönünü de temsil eden önemli bir unsur olarak kabul ediliyor.
Pİ SAYISI NEDİR?
Pi (π), bir çemberin çevresinin çapına oranını ifade eden matematiksel bir sabittir. Sonsuz basamağa sahip olan irrasyonel bir sayı olup, genellikle iki ondalık basamakla 3,14 olarak özetlenir.
18. yüzyılda Galli matematikçi William Jones, Yunanca ‘çevre’ anlamına gelen ‘periphery’ kelimesinden esinlenerek bu sabiti π harfiyle tanımladı. Ancak, pi’nin irrasyonel bir sayı olduğu, 1760’lı yıllarda İsviçreli matematikçi Johann Lambert tarafından ispatlandı.
Pi’NİN KÖKENİ BİNLERCE YIL ÖNCESİNE DAYANIYOR
İnsanlık, çemberlerle ilgilenmeye başladığından itibaren, çemberin çevresinin çapına oranının yaklaşık üç olduğunu keşfetti.
Yaklaşık 4 bin yıl önce Babilliler, çember içine yerleştirilen düzgün altıgenin çevresini hesaplayarak pi’yi 3,125 olarak belirledi. Antik Mısır’da M.Ö. 1650 yılına ait Rhind Papirüsü'nde ise bu değerin 3,16049 olduğu öne sürüldü. Ünlü Yunan matematikçi Arşimet ise çokgenler kullanarak pi’nin 3,1408 ile 3,1429 arasında bir değer olduğunu hesapladı.
Pİ NEDEN ÖNEMLİ?
Pi, yalnızca çember hesaplamalarında değil, fizik ve geometri gibi bilim dallarında temel bir ilke olarak yer alıyor. Atomların yapısından nehirlerin akışına kadar doğadaki birçok olgunun anlaşılmasında önemli bir rol oynuyor.
Bunun yanı sıra, pi sayısı popüler kültürde de özel bir yere sahip.
1988’de San Francisco’daki Exploratorium’da çalışan fizikçi Larry Shaw, 14 Mart tarihinin pi’nin ilk üç basamağına (3,14) denk geldiğini fark ederek bu günü özel bir kutlamaya dönüştürdü.
O tarihten itibaren dünya genelinde Pi Günü kutlanıyor. Matematik problemleri çözülüyor, bilimsel etkinlikler düzenleniyor ve bu özel günün simgesi haline gelen yuvarlak tatlılardan biri olan turta (pie) yapılarak pi sayısının önemi vurgulanıyor.
