Amerika Birleşik Devletleri'nin Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonunda yer alan Marcus Aurelius heykeli, uzun süren bilimsel ve hukuki çalışmaların ardından Türkiye'ye iade ediliyor. Antik çağın en değerli bronz eserlerinden biri olarak kabul edilen bu heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius'u bir filozof olarak tasvir etmesiyle dikkat çekiyor.
KAÇAK KAZIYLA YURT DIŞINA KAÇIRILDI
Burdur'daki Boubon Antik Kenti'nde 1960'lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurt dışına kaçırılan heykel, milattan sonra 2. ve 3. yüzyıllara tarihleniyor. Antik Roma dönemi kült yapılarından Sebasteion’da bulunan bu nadide eser, bu yıl içinde doğduğu topraklarla yeniden buluşacak.
HEYKELİN YURT DIŞINA KAÇIRILMASI VE ELDEN DEĞİŞMESİ
Anadolu tarihinin kayıp hazinelerinden biri olan Marcus Aurelius heykeli, 1960'lı yıllarda kaçak kazılarla yurt dışına kaçırıldı. Bu eser, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ohio eyaletindeki Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilmişti. Türkiye, 65 yıl boyunca bu heykelin geri getirilmesi için mücadele etti. Prof. Dr. Jale İnan'ın öncülüğündeki araştırmalar sayesinde Boubon Antik Kenti'nden kaçırılan eserler gündeme getirilmişti, ancak Marcus Aurelius heykelinin Türkiye'ye iadesi uzun bir süre mümkün olmamıştı.
BİLİMSEL VERİLER HEYKELİN KÖKENİNİ ORTAYA KOYDU
Kültür ve Turizm Bakanlığının yıllarca süren çalışmaları ve toplanan bilimsel veriler, heykelin Boubon Antik Kenti'ndeki Sebasteion yapısına ait olduğunu kanıtladı. Bakanlığın arşiv belgeleri ve akademik araştırmalar doğrultusunda, heykelin orijinal yeri net bir şekilde belirlendi. Ayrıca, görgü tanıklarının ifadeleri de bilimsel verileri destekledi. Bunun üzerine Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Birimi, Türkiye'nin iade talebini kabul ederek Cleveland Sanat Müzesi'ndeki heykele el konulmasına karar verdi.
CLEVELAND SANAT MÜZESİ’NİN İTİRAZI SONUÇ VERMEDİ
Cleveland Sanat Müzesi, Ekim 2023'te mahkemeye başvurarak heykelin kökeninin kesin olmadığını öne sürmüş ve itiraz etmişti. Ancak, Türkiye'nin sunduğu güçlü bilimsel veriler, müzenin itirazını geçersiz kıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, müzenin bilimsel analiz taleplerine olumlu yanıt vererek, 2024 Mayıs ayında heykelin silikon ayak kalıbını aldırarak Boubon Antik Kenti'ndeki bronz heykel kaideleriyle uyumlu olduğunu tespit etti.
TARAFSIZ ANALİZLER HEYKELİN KÖKENİNİ KANITLADI
Heykelin kökenini kanıtlayan bir diğer önemli gelişme, Almanya'daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi'nde yapılan analizler oldu. Yapılan taş, toprak ve kurşun izotop analizleri, heykelin Boubon Antik Kenti'nde uzun yıllar gömülü kaldığını kesin bir şekilde ortaya koydu. Bu bilimsel bulguların ardından Cleveland Sanat Müzesi, Marcus Aurelius heykelinin Türkiye'ye iadesini kabul etti.
KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINDA TARİHİ BAŞARI
Türkiye, bu zaferle yalnızca kendi kültürel mirasını koruma yolunda önemli bir adım atmakla kalmadı, aynı zamanda tarihî eser kaçakçılığına karşı uluslararası mücadelede de büyük bir başarıya imza attı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, yurt dışına kaçırılan eserlerin geri getirilmesi için yürüttüğü kararlı çalışmalarla, Marcus Aurelius heykelinin dönüşünü önemli bir dönüm noktası olarak kayda geçirdi.
