Osmanlı Devleti döneminde altın çağını yaşayan ve son yıllarda yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalan savatlı gümüş işlemeciliği, Van'daki ustaların özverili çalışmalarıyla yeniden hayata geçiriliyor.
VAN’DA YÜZYILLIK GELENEK YAŞATILIYOR
Van'da, yaklaşık 2 bin 800 yıllık geçmişe sahip olan savatlı gümüş işlemeciliği, ustaların ellerinde geleceğe aktarılmak üzere şekilleniyor. "Sebat" olarak adlandırılan bu oldukça zahmetli işçilik, 450 derecelik ateşte pişirilerek gümüşe işleniyor. Bir dönem ustasızlık nedeniyle yok olma noktasına gelen savat gümüşçülüğü, 1990'larda yeniden canlanarak 2017 yılında tescillenmişti.
"VAN'DA SAVAT GÜMÜŞÇÜLÜĞÜN SON TEMSİLCİLERİYİZ"
Devlet sanatçısı unvanına sahip olan 42 yıllık savat ustası Sadık Binici, savatın Urartu dönemine dayandığını belirterek, bu kadim sanatın sadece Van’da yapıldığını söyledi. Binici, "1915 yılına kadar Van’da 123 atölye vardı. O zamanlar her atölyede 10 ila 20 arasında insan çalışıyordu. Günümüzde ise sadece 2 atölye kaldı. Biz de onlardan biriyiz" dedi.
Savat gümüşçülüğünde Urartu, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinin izlerini taşırken, Van'a özgü simgeler de işleniyor. Binici, ters lale, Van kedisi ve yerel çiçek türlerini işlemekte olduklarını ve eski teknikleri kullanarak çalıştıklarını belirtti.
GELECEK NESİLLERE AKTARMAK İÇİN ÇALIŞMALAR BAŞLATILDI
Binici, savat gümüşünün geleceğe aktarılması adına önemli adımlar atıldığını ifade etti. "Şu anda yanımda çalışan 4 kişi var. Eğer Van Valiliği veya Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi ile iş birliği yaparak iyi bir çalışma başlatılabilirse, bu işi 15-20 kişiye öğretip, onlardan sonra bu geleneği sürdürebilirim" dedi.
SAVAT GÜMÜŞÜNÜ SEVGİYLE İŞLEYEN USTALAR
17 yıllık savat ustası Selma Uçar ise, bu sanatı sevgiyle icra ettiğini belirtti. Uçar, "Zor, meşakkatli ve sabır gerektiren bir iş ama kültürümüzün mirası. Her gün yaptığımız ürünün güzel dönüşlerini görmek, bu işi sevmemize neden oluyor. İşlerken eski dönemleri hissediyorum ve bu duygu çok özel" şeklinde konuştu.
Savatlı gümüş işlemeciliği, Van’daki ustaların gayretiyle geleceğe taşınırken, bu geleneksel sanatın yaşatılması adına çalışmalar devam ediyor.
