Özellikle gençler arasında sıkça görülen nomofobik davranışların başında, cep telefonu ve tablet gibi cihazlardan uzak duramama durumu gelir.
Bireyler arasında davranışlar farklılık gösterse de cep telefonundan bir an bile ayrı kalmak istememe durumu, nomofobi sendromunun belirtileri arasında yer alır.
Nomofobi cep telefonu bağlantısını kaybetme korkusu olarak adlandırılır. Terim, İngilizce "no mobile phobia" sözlerinin kısaltılmasından oluşur. Nomofobi akıllı cihaz (telefon, tablet vs) bağımlılığı ve iletişimsizlik korkusudur.
Dijital cihazlara olan bağımlılık sebebiyle gelişen nomofobi hastalığı, kişinin yaşam kalitesini düşürdüğü gibi akademik başarıyı da olumsuz şekilde etkiliyor. Nomofobi hastalığı özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde kendini şiddetli şekilde gösteriyor.
Akıllı telefon ve tabletlere bebeklik döneminden itibaren alıştırılan çocuklar, çizgi film ve oyun gibi eğlenceli dünyadan kopmak istemezler. Bu şekilde büyüyen çocuklarda bebeklikten itibaren nomofobik davranışlar görülmeye başlanır.
Özellikle z kuşağı olarak tanımlanan gençlerde bilgisayar, internet, tablet ve telefona karşı aşırı duyarlılık görüldüğü için kişi telefona ya da bilgisayara erişemediği zamanlarda, strese bağlı aşırı korkuya kapılır.
Kişinin kendini güvensiz hissetmesi sebebiyle nomofobi hastalığı, baş göstermeye başlar. Genel olarak cep telefonu ve bilgisayarla güzel vakit geçiren kişiler, bu cihazlardan uzaklaşmak zorunda kalınca tehlike duygusuna kapılırlar.
Nomofobi ataklarını tetikleyen faktörler içerisinde okul gibi disiplinli alanlarda bilgisayar, tablet ve telefon kullanımının kısıtlanması İnternet bağlantısı ve akıllı telefonlardan herhangi bir sebeple kopma geliyor ve bu da kişide stres seviyesinin artmasına neden oluyor.
NOMOFOBİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Nomofobi belirtileri, farklı oranlarda her yaş grubunda ortaya çıkıyor.
Telefon bağımlılığı, aşağıdaki bulgularla tespit edilebilir:
- Nomofobi sendromu, insanların duygu ve düşünce yapısını her açıdan etkileyen bir durumdur. Bu sendrom, telefonların gereksiz yere aşırı önemsenmesiyle kendini gösterebilir. Cihazlar çalmadığında veya bildirim almadığında bile sürekli olarak kontrol edilir.
- Uyku öncesinde cep telefonlarını kontrol etmek ve uykuya dalana kadar cihazı elden bırakmamak, nomofobi belirtilerinden biridir.
- Cep telefonu ve tablet gibi cihazların sürekli olarak ulaşılabilir bir konumda tutulması da nomofobiye işaret eden davranışlar arasında sayılabilir. Bu cihazların aynı oda içinde, yastığın altında veya her zaman baş ucunda bulundurulması da benzer şekilde nomofobi belirtileri arasındadır.
- Sabahları uyanır uyanmaz ilk iş olarak cep telefonlarına bakmak da nomofobi hastalığının bir işareti olabilir.
- Evden veya odadan ayrılmadan cep telefonu ve tablet gibi cihazlar olmadan kendini rahat hissedememek nomofobiye işaret eden bir durumdur.
- Cep telefonlarını sürekli olarak elde taşımak ve üzerinde bulundurmak da hastalık belirtisi olarak kabul edilebilir.
- Ekranını sürekli açık tutarak cihazın kapanmasına tahammül edememek de nomofobi belirtilerinden biridir.
- Nomofobi hastalarının birden fazla akıllı cihaza sahip olmaları ve bu cihazlara aynı derecede bağımlılık göstermeleri muhtemeldir.
- Nomofobi hastaları genellikle cep telefonu, bilgisayar ve tablet gibi cihazlara ait şarj aletlerini hep yanlarında taşımak ister.
- Cihazların şarjının bitme korkusu yaşamamak için, nomofobi hastaları powerbank gibi yedek şarj cihazlarına önem verir.
- Cep telefonu ve diğer akıllı cihazların bie şekilde zarar görmesine dair şiddetli korku beslemek nomofobi hastalarının diğer bir belirtisidir.
- Nomofobi hastaları için büyük stres kaynağı, cep telefonu faturalarının ödenmemesi, internetin bitmesi ya da cihazların şebekesinin çekmemesi gibi durumlardır.
- Nomofobi hastaları, genellikle cep telefonu ve internetin çekmediği ortamlara girmeyi tercih etmezler.
- Nomofobi hastaları, cihazlarını sürekli kontrol etme ihtiyacı ve bildirimlerin sürekli düşüncesiyle telefona bağımlı hâle gelirler. Bu kişiler, telefonlarını sık sık kontrol ederek sanki sürekli birileri arayacakmış gibi davranırlar.
- Nomofobik bireyler, cep telefonları başta olmak üzere tablet ve bilgisayar gibi akıllı cihazlara büyük miktarlarda para harcarlar. Yeni model cihazları hemen almak isteme ve gerek olmadığı halde üst seviye ürünlere geçme isteği de nomofobi belirtileri arasında yer alır.
- Nomofobi hastaları, internet kotasının sürekli olarak aşılması gibi aşırı durumlarla karşılaşabilirler ve bu durumu kontrol edemezler.
NOMOFOBİNİN ZARARLARI NELERDİR?
Nomofobinin zararları psikolojik ve fiziksel olarak iki ayrı başlık olarak incelenmelidir.
Nomofobi ile ilgili fiziksel zararlar aşağıda sıralanmıştır:
- Telefonun sürekli tutulması el ve parmaklarda uyuşukluk hissinin oluşması.
- Karpal tünel sendromuna kadar devam eden eklem sorunları.
- Sürekli tekrarlayan şiddetli gerilim tipi baş ağrıları.
- Denge kaybı ve baş dönmesi
- Sindirim sistemi problemleri ve beslenme düzeni bozukluğu
- Uyku düzensizliği nedeniyle gelişen halsizlikler.
- Fıtığa kadar ilerleyen sırt, bel ve boyun bölgesinde ağrı oluşumu.
- Gözlerde batma ve kuruma hissinin oluşması.
- Görme kalitesinde düşüşler.
- Gözlük numarasının ilerlemesi.
Nomofobi makale örneklerinde öne çıkan, hastalığın psikolojik ve patolojik zararları aşağıda detaylandırılmıştır:
- Sürekli mutsuzluk hissinin oluşmasıyla kişilerde depresyon etkilerinin ortaya çıkması
- Yalnızlık hissinin tekrarlanması ve bunalıma doğru ilerlemesi.
- Telefon bağımlılığı sebebiyle aksatılan işlere karşı suçluluk duygusunun oluşması.
- Kişilerin odaklanma problemi ile mücadele etmek zorunda kalması.
- Eğitim hayatına olan ilgide düşüşlerin meydana gelmesi.
- Sürekli tekrarlanan stresten dolayı kaygı bozukluklarının meydana gelmesi.
- Öfke problemlerinin görülmesi.
- Kişilerde yoksunluk hissinin gelişmesi.
- Sosyal hayatın içine girmekten korkulması.
- Sürekli tekrarlanan kendini savunma hissiyatı.
- Kişilerin mevcut işlerini boşlaması ve sorumluluk almaktan korkması.
- Sebebi belli olmayan ruh hâli bozuklukları.
- Zaman yönetimini iyi değerlendirememe
Nomofobi, kişilerin eğitim hayatına büyük darbeler vurmaktadır. Özellikle lise ve üniversite sınavı gibi önemli dönüm noktalarında olan kişiler, nomofobi sebebiyle yeterli başarılı olamazlar.
NOMOFOBİ HASTALIĞI NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Nomofobi hastalığının ayakta veya yatarak tedavisi mümkündür. Uzman psikologlar tarafından yapılan takiplerde, telefon bağımlılığı tedavisinde dikkate alınan dört ana soru bulunmaktadır:
- İletişim kurmakta zorlanıyor musunuz?
- Bağımlılık hissi ağır basıyor ve bu cihazları kaybetmekten korkuyor musunuz?
- Bilgi eksikliği korkusu yaşıyor musunuz?
- Akıllı cihazların sunduğu faydaları terk edebilir misiniz?
Bu sorulara verilen yanıtlar, tedavi sürecinin yönlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Anket sonuçları, hastalığın oluşturduğu risklerin değerlendirilmesinde etkilidir ve psikolojik ile fiziksel semptomların tespitinde kullanılır.
Nomofobi tedavisi için ilaçlı ve uygulamalı tedavi planları yapılmaktadır, bu süreçte kişilerin bağımlı oldukları cihazlar belirlenerek günlük kullanım süreleri kısıtlanmaya başlanır.
Nomofobi iyileşme sürecinde aşağıdaki uygulamalar takip edilerek süreç devam ettirilir.
Zamanlama:
Nomofobi hastalarının telefon kullanımı süresinde planlamaya gidilir. Gün içinde birkaç saat boyunca telefonlara bakılmaması istenir ve akşamları da yoğunlaşan telefon kullanımını azaltmak gerekir.
Sosyal Medya:
Nomofobi hastalığını tetikleyen en önemli faktör, bireylerin sosyal medya kullanımına olan aşırı ilgisidir. Bu sebeple, nomofobi ataklarının zamanla kontrol altına alınması için sosyal medya kullanımının azaltılması amaçlanır. Bireylerin sosyal medyada geçirdikleri zamanı, daha çok yüz yüze insanlarla iletişim kurarak geçirmeleri teşvik edilir.
Bildirimler:
Tedavinin önemli adımlarından bir tanesi uygulamalara ait tüm bildirimlerin kapatılmasıdır. Çünkü telefon bildirimlerinin fazlalığı, cihaza olan ilgiyi artırırken ekrana bakma süresinin de uzamasına neden oluyor.
Temizlik:
Akıllı cihazlarda yer alan oyun, uygulama ve fotoğraf gibi dikkat çeken tüm uygulamaların silinmesi talep edilir. Bu unsurlar nomofobi belirtilerinin artmasına yol açar.
Nomofobi oluşumunu tetikleyen teknoloji çağındaki gelişmeler, insanların iletişimsizlik korkusunu artırmaktadır. Birbirinden farklı belirtilerle ortaya çıkan nomofobi sendromu, gelişen akıllı cep telefonları sebebiyle daha da geniş bir kitlede kendini göstermeye başlamıştır.
Nomofobi hastalığıyla ilgili bir durum gözlemlendiğinde mutlaka bir uzmana danışılmalıdır.
