Dünya’dan yalnızca 25 ışıkyılı (250 trilyon kilometre) uzaklıkta bulunan Vega, gökbilim dünyasında dikkat çeken bir yıldız. NASA teleskoplarıyla yapılan gözlemler, Vega’nın gelecekteki rolünü ve bilimsel önemini bir kez daha gündeme taşıdı. Yaklaşık 12 bin yıl sonra mevcut Kuzey Yıldızı Polaris’in yerine geçmesi beklenen Vega, tarihin en parlak Kuzey Yıldızı olacak.
TARİHİ VE ÖNEMİ
Lyra (Çalgı) Takımyıldızı’nın en parlak noktası olan Vega, ilk kez 2 bin yıl önce Yunan astronom ve matematikçi Batlamyus tarafından tanımlandı. Farklı kültürlerde "kartal" ya da "akbaba" gibi isimlerle anılan bu yıldız, bilim dünyasında çığır açıcı çalışmalara konu oldu. Vega, 1850’de fotoğrafı çekilen ilk uzak yıldız ve 1872’de spektrumu fotoğraflanan ilk yıldız olarak tarihe geçti.
Yaklaşık 14 bin yıl önce de Kuzey Yıldızı olan Vega, Dünya’nın eksen eğikliğindeki değişimler nedeniyle bu rolü tekrar üstlenecek. Gökyüzündeki en parlak altıncı yıldız olan Vega, bu konuma geçebilecek yıldızlar arasında en parlak olanı olarak dikkat çekiyor.
NASA TELESKOPLARIYLA DETAYLI İNCELEME
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu ve Hubble Uzay Teleskobu, Vega’yı detaylı bir şekilde incelemeyi sürdürüyor. Kızılötesi görüntülerde Vega’nın çevresinde bir toz diski açıkça görülüyor. 20 yıl önce keşfedilen bu disk, yıldızın çevresindeki malzemenin dağılımı hakkında önemli bilgiler sağlıyor.
Bilim insanları, diskin yıldız tozu, silisyum ve karbon içerikli parçacıklardan oluştuğunu tahmin ediyor. Parçacıkların boyutları genellikle birkaç yüz mikron ile bir milimetre arasında değişiyor. Daha büyük parçalar olsaydı, yıldızdan gelen radyasyonun bu malzemeyi sürükleyip diski çözmesi bekleniyordu.
GENÇ BİR YILDIZ: VEGA
Yaklaşık 450 milyon yaşında olan Vega, gökbilimciler tarafından genç bir yıldız olarak kabul ediliyor. Güneş’ten 10 kat daha genç olan Vega, daha kısa bir yaşam süresine sahip. Bu nedenle Vega’nın, Güneş’ten çok daha önce yaşam döngüsünü tamamlayacağı öngörülüyor.
TÜRKİYE’DEN GÖZLEMLENEBİLİR
NASA’nın Gökyüzü Olayları takvimine göre, Türkiye’de Vega’yı görmek için en uygun zamanlar yaz ayları. Nisan sonlarından itibaren belirginleşen yıldız, gün batımından kısa bir süre sonra Lyra Takımyıldızı’nın doğu ufkunda görülebiliyor.
Bilim dünyası için referans noktası olarak kullanılan Vega, gökbilimciler ve uzay çalışmaları için önemini korumaya devam ediyor.
