İşçinin ölümü durumunda, hak ettiği kıdem tazminatı kanuni mirasçılara ödenir. Kanuni mirasçılar, işçinin ölüm tarihinden itibaren beş yıl içerisinde işverene başvurarak kıdem tazminatını talep etme hakkına sahiptirler.
1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca, işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için iş akdinin en az bir yıl süre ile devam etmiş olması gerekmektedir. Eğer, bir yıldan kısa sürede iş akdi sona ermiş olan işçi hayatını kaybeder ise, bu durumda mirasçılar kıdem tazminatı talep edemezler.
Kıdem tazminatı, işçinin iş yerinden ayrılması durumunda belirli şartları yerine getirmesi halinde işveren tarafından ödenmesi gereken toplu bir paradır. Bu tazminat, işçi ile işveren arasındaki iş ilişkileri sona erdiğinde adil bir maddi denge sağlamak için yasal bir hak olarak düzenlenmiştir. Türkiye'de kıdem tazminatı, İş Kanunu'nda belirtilen kurallar çerçevesinde hesaplanır ve ödenir. Kıdem tazminatı, çalışanların uzun süreli iş ilişkilerini korur.
Kıdem Tazminatı Tavan Ücreti Nedir?
Kıdem tazminatında belirlenen tavan, her yıl belirlenen bir üst sınır ile sınırlıdır. 2024 yılı için bu sınır, her bir tam yıl için 30 günlük brüt ücretin belirli bir tutarı aşmamasını öngörür. Bu düzenleme, yüksek maaşlı çalışanlar için bile kıdem tazminatının belirli bir sınırı geçmesini engellemektedir.
2024 yılının ikinci döneminde (01.07.2024 - 31.12.2024) kıdem tazminatı tavanı 41.828,39 TL olarak belirlenmiştir. Bu miktar, bir çalışanın her tam yılı için alabileceği en yüksek kıdem tazminatı tutarını ifade etmektedir.
Kıdem Tazminatı Şartları Nelerdir?
Kıdem tazminatı alabilmek için çalışanların belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı iş yerinde kesintisiz en az bir yıl çalışmış olmak en birincil şarttır. Bunun yanı sıra, iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda, aşağıda belirtilen fesih hallerinden birinin gerçekleşmesi gerekir:
· İşveren, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 25/II maddesinde belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar dışında, haklı bir neden olmadan iş sözleşmesini fesheder ise, çalışan kıdem tazminatına hak kazanır.
· Çalışan, haklı bir gerekçe ile iş sözleşmesini fesheder ise, kıdem tazminatı talep edebilir.
· Erkek çalışanlar, askerlik görevleri nedeni ile işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alma hakkına sahiptirler.
· Çalışanlar; emeklilik, yaşlılık ya da malullük aylığı almak için işten ayrıldıklarında kıdem tazminatı alabilirler.
· Emeklilik şartlarını yaş dışında yerine getiren çalışanlar da kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
· Kadın çalışanlar, evlendikten sonra bir yıl içerisinde işten ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alabilirler.
· Çalışanın vefatı halinde, kıdem tazminatı ödemesi mirasçılarına yapılır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatının hesaplanması için, her tam yıl için 30 günlük brüt ücret temel alınmaktadır. Çalışanın son aldığı brüt ücret ile birlikte gibi yan hak ödemeleri de tazminat hesaplamasına dahil edilir.
Kıdem tazminatı hesaplama örneği şöyle verilmiştir:
Son brüt maaşı 40.000 TL olan ve 5 yıl 3 ay 12 gün çalışan bir işçinin kıdem tazminatı aşağıdaki gibi hesaplanır:
· Tam yıllar: 5 yıl * 40.000 TL = 200.000 TL
· Artan aylar: 3 ay * (3/12) * 40.000 TL = 10.000 TL
· Artan günler: 12 gün * (12/365) * 40.000 TL = 1.315,08 TL
· Toplam kıdem tazminatı: 200.000 TL + 10.000 TL + 1.315,08 TL = 211.315,08 TL
