Dünyanın birçok ülkesinden üniversiteler ve araştırma kuruluşlarının oluşturduğu Su İzleme Ağı tarafından yayımlanan 2024 Küresel Su İzleme Raporu'nda, geçen yılın iklim ve hava olayları açısından aşırılıklar yılı olduğu vurgulandı.
Ankara Üniversitesi Coğrafya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Somuncu, raporda yer alan öngörüler doğrultusunda önemli uyarılarda bulundu.
2024 yılına ilişkin öngörüler doğrultusunda, Güney Amerika'nın kuzeyi, Güney Afrika ve Asya'nın bazı bölgelerinde kuraklık tehdidinin arttığı, Afrika Saheli ve Avrupa gibi daha nemli bölgelerde ise sel riskinin yükseldiği belirtildi.
Raporda, daha yoğun sellerin, uzun süreli kuraklıkların ve rekor kıran sıcaklıkların suya erişimi etkilediği ve su kaynaklı afetlerin riskleri artırdığı ifade edildi.
2024 yılında suyla bağlantılı afetler nedeniyle 8 bin 700'den fazla insanın hayatını kaybettiği, 40 milyon insanın ise yaşadığı yerlerden göç etmek zorunda kaldığı raporda yer aldı. En çarpıcı olaylar arasında Afganistan ve Pakistan'daki seller ile Güneydoğu Asya ve Çin'i vuran Yagi Tayfunu gösterildi.
Prof. Dr. Somuncu, 2024 yılında küresel kara alanındaki ortalama yıllık yağış miktarının 798 milimetre olarak ölçüldüğünü ve yıllık yağış miktarında düşüş eğilimi görüldüğünü belirtti. Rapora göre, yıl boyunca rekor düzeyde yüksek 24 saatlik yağış ekstremleri yüzde 52 oranında artış gösterdi.
Geçen yıl birçok bölgede yaşanan aşırı sıcaklıkların yağış eksikliğiyle birleşmesi sonucu şiddetli kuraklıklar meydana geldi.
Doğu Ukrayna ve Rusya'nın bazı bölgeleri, Kanada'dan ABD'nin batısına kadar olan geniş alanlar ve özellikle Brezilya, Bolivya ve Peru gibi Güney Amerika ülkelerinde ortalamanın çok altında yağış kaydedildi.
Buna karşılık, Afrika Saheli, Orta Asya, Doğu Moğolistan ve Kuzeydoğu Çin'de rekor seviyelerde yağış görüldü. Bu bölgelerde aşırı yağış nedeniyle büyük çaplı taşkınlar yaşandı.
2024 yılında tropikal siklonlar ABD ve Güneydoğu Asya'da 520 milyar doları aşan ekonomik kayıplara neden oldu. Rapora göre, yükselen deniz yüzeyi sıcaklıkları Yagi Tayfunu ve Amazon Havzası'ndaki kuraklıkları şiddetlendirdi.
Kuraklık, özellikle Güney Afrika'da büyük bir tarımsal kayba neden oldu. Üretim kapasitesinin yarı yarıya azalması gıda güvensizliğini artırdı. Ayrıca Sahel bölgesinde meydana gelen nehir taşkınları milyonlarca insanın yer değiştirmesine yol açtı.
Prof. Dr. Somuncu, 2025 yılı için yapılan mevsimsel tahminlerin kuraklıkların Güney Amerika'nın kuzeyi, Güney Afrika ve Asya'nın bazı bölgelerinde daha da kötüleşebileceğini gösterdiğini belirtti. Avrupa ve Afrika Saheli gibi bölgelerin ise artan sel riskiyle karşı karşıya olduğu ifade edildi.
