Diş çürüğü, diş eti iltihabı ve ileri evre diş eti hastalıklarının yalnızca ağız sağlığını değil, bağırsaklarda da ciddi iltihabi süreçlere neden olabileceğini belirten Diş Hekimi ve Ağız, Diş, Çene Cerrahı Prof. Dr. Birkan Taha Özkan, bu konuda alınması gereken önlemler hakkında uyarılarda bulundu.
"AĞIZ SAĞLIĞI SADECE ESTETİK BİR KONU DEĞİL"
Ağız sağlığının yalnızca estetik bir konu olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Özkan, diş çürüğü ve kronik diş eti hastalığının, bağırsaklara yerleşerek Crohn hastalığı gibi ciddi hastalıkları tetikleyebileceğini söyledi. Yapılan araştırmalara göre, kronik diş eti hastalığı olan bireylerde Crohn hastalığına yakalanma riskinin, sağlıklı bireylere kıyasla üç kat daha yüksek olduğu ortaya kondu.
"DİŞ ÇÜRÜĞÜ 4 AŞAMADA CROHN HATALIĞINI TETİKLEYEBİLİR"
Diş çürüğü ve diş eti hastalıklarından Crohn hastalığına uzanan sürecin dört aşamada gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Özkan, şu adımlara dikkat çekti:
İlk Adım: Diş Çürüğünün Başlangıcı
Şekerli gıdaların sık tüketilmesi ve yetersiz ağız hijyeni, diş minesini eriten Streptococcus mutans gibi bakterilerin çoğalmasına neden olur. Diş çürüğü bu şekilde başlar.
İkinci Adım: Gingivitten Periodontitise Dönüşüm
Tedavi edilmeyen diş çürükleri zamanla diş eti iltihabına (gingivitis) yol açar. İltihap kronikleşerek diş eti dokularına ve çene kemiğine zarar vererek Periodontitis’e (Kronik Dişeti Hastalığı) dönüşür. Bu durum yalnızca diş kaybına sebep olmakla kalmaz, aynı zamanda sistemik inflamasyonu da tetikler.
Üçüncü Adım: Bakterilerin Bağırsaklara Yayılması
Ağızda bulunan Fusobacterium nucleatum gibi zararlı bakteriler, kan veya tükürük yoluyla bağırsaklara taşınabilir. Ağız, bağırsaklardan sonra en fazla bakteri yoğunluğuna sahip bölge olduğundan, her gün milyonlarca bakteri yutulmaktadır.
Son Adım: Bağırsaklarda İltihaplanma ve Crohn Hastalığı
Bağırsak duvarına yerleşen bakteriler, iltihap yapıcı proteinlerin salınmasını tetikleyerek Crohn hastalığının gelişmesine zemin hazırlar. Bakterilerin etkisiyle bağırsakta iltihaplanma artarak inflamatuar bağırsak hastalıklarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
ARAŞTIRMALAR ÖEMLİ SONUÇLARI ORTAYA KOYDU
Ağız ve bağırsak mikrobiyomları arasındaki etkileşime de dikkat çeken Prof. Dr. Özkan, Harvard Üniversitesi’nin 2024 yılında gerçekleştirdiği araştırmalara göre, Crohn hastalığı teşhisi konan bireylerin yüzde 65’inde ağızda Fusobacterium nucleatum bakterisinin tespit edildiğini belirtti.
Türkiye’de yapılan çalışmalar ise Periodontitis (Kronik Dişeti Hastalığı) olan bireylerde Crohn hastalığı riskinin sağlıklı bireylere göre üç kat daha fazla olduğunu gösterdi. Ayrıca, Crohn hastalığı olan bireylerin ağızlarında Veillonella parvula gibi bakterilerin daha yaygın görüldüğü ve bu bakterilerin hem diş eti hastalıkları hem de ciddi enfeksiyonlarla bağlantılı olabileceği ortaya çıktı.
AĞIZ VE BAĞIRSAK SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN NE YAPILMALI?
Sağlıklı bir ağız ve vücut için bazı önlemler alınması gerektiğini belirten Prof. Dr. Özkan, şu önerilerde bulundu:
Şeker, diş çürüğüne neden olduğu gibi bağırsaklardaki zararlı bakterileri de besler. Lifli besinler, bağırsak sağlığı için faydalı bakterilerin çoğalmasını destekler. Günlük diş ipi kullanımı, diş eti iltihabını %50 oranında azaltarak bağırsak sağlığını da koruyabilir. Yoğurt, kefir ve turşu gibi fermente gıdalar, ağız ve bağırsak mikrobiyomunu dengeleyerek zararlı bakterilerin çoğalmasını önler. Özellikle ailesinde Crohn veya benzeri hastalık öyküsü olan bireyler, erken teşhis ve önlem için diş sağlığını düzenli olarak kontrol ettirmelidir.
Ağız sağlığına özen gösterilmesinin, yalnızca dişleri korumakla kalmayıp bağırsak sağlığı üzerinde de önemli bir etkisi olduğu vurgulandı.
