Psikolojik şiddet; sözlü hakaretler, aşağılama, duygusal manipülasyon ve ihmal gibi çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Bu tür bir şiddet, özellikle çocukluk döneminde maruz kalındığında, ilerleyen yaşlarda ciddi psikolojik, duygusal ve sosyal sorunlara yol açabilir.
PSİKOLOJİK ŞİDDET NEDİR?
Psikolojik şiddet, bir bireyi duygusal, zihinsel ve ruhsal açıdan travmatize eden, özgüvenini zedeleyen, duygusal istismar anlamına gelir. Çocuklar, gelişim aşamasında duygusal bağ kurma, güven duygusu geliştirme ve sağlıklı kimlik oluşturma süreçlerindedir. Psikolojik şiddet bu süreçlere müdahale eder. Aşağılama, korku, tehdit, yalnız bırakma, sevgi ve ilgi göstermeme gibi davranışlar, çocuğun kendini değersiz hissetmesine ve dünya görüşünün olumsuz şekillenmesine neden olabilir.
İLERLEYEN YAŞLARDA KARŞILAŞILAN SORUNLAR
Psikolojik şiddet, çocukların sadece o anki duygusal durumlarını etkilemekle kalmaz, aynı zamanda ilerleyen yaşlarında pek çok soruna yol açabilir. İşte, büyürken psikolojik şiddete maruz kalan çocukların ilerleyen yıllarda karşılaşabileceği bazı ciddi sorunlar:
DÜŞÜK ÖZSAYGI VE KENDİLİK ALGISI
Çocuklar, sevgi ve takdir görmediklerinde, kendilerini değersiz hissedebilirler. Psikolojik şiddete uğrayan çocuklar, kendilerini yetersiz, başarısız veya sevilmeye değer biri olarak görmeyebilirler. Bu düşük özsaygı, ilerleyen yaşlarda özgüven eksikliğine, başarılı olamamaya dair sürekli bir korkuya ve kişisel gelişim engellerine yol açabilir. Kişisel başarısızlıklar veya zorluklar karşısında aşırı tepki gösterme veya depresyon gibi duygusal zorluklar yaşama ihtimalleri artar.
DEPRESYON VE ANKSİYETE BOZUKLUKLARI
Psikolojik şiddet, çocuklarda uzun vadeli depresyon ve anksiyete bozuklukları gelişmesine neden olabilir. Duygusal ve zihinsel baskı altında büyüyen çocuklar, depresif ruh hallerine daha yatkın hale gelirler. Kendilerini ve çevrelerini sürekli olumsuz bir şekilde değerlendirmeleri, dünyayı karanlık bir yer olarak görmeleri, depresif düşüncelerle baş etmelerini zorlaştırır. Bununla birlikte, sürekli bir tehdit, korku ve güvensizlik duygusu da anksiyetenin gelişmesine zemin hazırlar. Anksiyete bozuklukları, bireyin günlük yaşamını etkileyebilir, ilişkilerinde sorunlar yaratabilir ve iş yaşamında verimlilik kayıplarına yol açabilir.
İLİŞKİLERDE GÜVEN SORUNLARI
Büyürken psikolojik şiddet gören çocuklar, ilerleyen yaşlarda güven sorunları yaşayabilirler. Aile içindeki sevgi ve güven duygusunun zedelenmesi, kişinin yetişkinlik döneminde sağlıklı ilişkiler kurmasını zorlaştırabilir. İlişkilerinde aşırı şüpheci, kontrolcü, kıskanç veya duygusal olarak mesafeli olma eğilimi gösterebilirler. Bu da hem romantik hem de arkadaşlık ilişkilerinde kalıcı ve yıkıcı sorunlara yol açabilir. Çocuklukta güven duygusunun zedelenmesi, ilişkilerde bağlanma sorunları yaratabilir ve kişiyi yalnızlaştırabilir.
TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Çocukluk döneminde psikolojik şiddete maruz kalan bireylerde, ilerleyen yaşlarda Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) gelişebilir. Bu durum, çocuğun yaşadığı travmanın etkilerinin uzun süre devam etmesiyle ortaya çıkar. TSSB, kişi üzerinde sürekli korku, kabuslar, geriye dönük anılar ve duygusal çöküşler yaratabilir. Bu durum, kişinin sosyal hayatını, iş yaşamını ve genel ruh halini ciddi şekilde olumsuz etkileyebilir.
İNTİHAR DÜŞÜNCELERİ VE DAVRANIŞLARI
Çocuklukta psikolojik şiddet gören bireyler, özellikle depresyon ve kaygı bozuklukları gibi durumlar geliştiğinde, intihar düşünceleriyle karşı karşıya kalabilirler. Psikolojik şiddet, bireyin kendisini ve hayatını değersiz görmesine yol açabilir. Özellikle ergenlik döneminde yaşanan yalnızlık, umutsuzluk ve çaresizlik hissi, intihar düşüncelerine yol açabilir. Bu da uzun vadeli psikolojik destek ve tedavi gerektiren bir durumdur.
BAĞIMLILIK SORUNLARI
Büyürken psikolojik şiddet gören bireyler, yaşadıkları travmalarla başa çıkabilmek için bazen zararlı alışkanlıklara yönelebilirler. Alkol, uyuşturucu kullanımı ya da diğer bağımlılık yapıcı davranışlar, bu bireylerin başa çıkma mekanizmaları haline gelebilir. Bağımlılıklar hem bireysel hem de toplumsal hayatı etkileyebilir, hatta bağımlılıkla mücadele ederken daha büyük psikolojik bozukluklar ortaya çıkabilir.
ÇÖZÜM VE DESTEK
Psikolojik şiddetin uzun vadeli etkileriyle başa çıkmak, profesyonel yardım gerektirir. Terapistler, psikologlar ve danışmanlar, geçmişteki travmalarla başa çıkmanın yollarını öğretebilir ve duygusal iyileşmeyi destekleyebilir. Aileler, eğitimciler ve toplum, çocukların güvenli ve sevgi dolu ortamlarda büyümesi için daha fazla çaba sarf etmelidir. Ayrıca, çocuklukta yaşanan travmalarla başa çıkabilmek ve sağlıklı bir şekilde gelişebilmek için, psikolojik destek ve sosyal yardım sistemlerinin güçlendirilmesi çok önemlidir.
